GORYCZ KLĘSKI I WYZWOLENIA

Specyfiką naszego miasta jest jego położenie geograficzno-historyczne. Przez prawie całą historię swojego istnienia Ziemia Bytowska była karta przetargową królów polskich i cesarzy niemieckich, książąt brandenburskich, Krzyżaków i wielu innych większych i pomniejszych władców. Jak w takiej sytuacji należy rozumieć wydarzenia, które miały miejsce w Bytowie w marcu 1945 roku? Czy było to wyzwolenie i powrót do macierzy, ukoronowanie walki tutejszych Kaszubów o polskość tych ziem, czy też rabunek rdzennych ziem niemieckich. Jak rozumieć wydarzenia 8 marca 1945 roku? Rozpatrując wydarzenia z lutego i marca 1945 roku na Ziemi Bytowskiej, należy spojrzeć na nie przez pryzmat przedstawicieli dwóch narodów zamieszkujących te tereny. Niemców i Polaków. Dla wielu Niemców zamieszkujących Bytów II wojna światowa zaczęła się w 1945 r. Spokojne życie w cieniu wielkich wydarzeń i zbrodni III Rzeszy sprzyjało bagatelizowaniu wielu spraw. Sytuacja ta zmieniła się w momencie zbliżania się frontu. Panika i strach potęgowały grozę tamtych dni. Propaganda nazistowska ostrzegała obywateli przed nadchodzącą Armią Czerwoną. Przytaczano tu przykłady miejscowości nadgranicznych w rejonie Poznanie, które jako pierwsze doświadczyła okrucieństwa ze strony żołnierzy sowieckich. Między ludźmi zaczęły krążyć legendy na temat postępowania „Iwana”. Psychoza strachu pogłębiała się z dnia na dzień. Dochodziło do tego, że wielu Niemców popełniało samobójstwa, czasami całymi rodzinami, w obawie przed zemstą Rosjan. Nadejście Armii Czerwonej wydawało się być zasłużoną karą za dotychczasowe poczynania reżimu hitlerowskiego.

Stało się jednak tak, iż w ramach odwetu cierpieli ludzie, którzy z nazizmem i wojną nie mieli nic wspólnego. Wkraczając na tereny państwa polskiego żołnierze radzieccy otrzymali surowe rozkazy powstrzymania się od gwałtów na obywatelach polskich. Po wkroczeniu w dawne granice Niemiec rozkazu takiego nie wydano. Grabieże, mordy, gwałty i masowe deportacje pogłębiały tylko gorycz poniesionej porażki. To obraz marcowych dni widziany z niemieckiej perspektywy.
Nieco inaczej patrzyli na te wydarzenia mieszkańcy Ziemi Bytowskiej pochodzenia polskiego, choć i oni boleśnie odczuli nadejście Armii Czerwonej. Długo oczekiwana chwila wyzwolenia spod jarzma hitlerowskiego nadchodziła wielkim krokami. Z radością wypatrywano wyzwolicieli. Jakież było jednak rozczarowanie Polaków, kiedy upragniona wolność zamieniła się w gehennę gorszą od tej, którą cierpieli pod władzą hitlerowską. Traktowani przez Armię Czerwoną jak Niemcy doświadczyli tych samych prześladowań co ich niedawni wrogowie. Jest ironią historii, że najcięższe prześladowania spotkały ich z rąk wyzwolicieli.
Gorycz klęski dla Niemców i gorycz wyzwolenia dla Polaków. Tak chyba można określić 8 marca 1945 roku w Bytowie. W tej batalii nie było wygranych. Wkroczenie Armii Czerwonej na Ziemię Bytowską przyniosło cierpienie wszystkim jej mieszkańcom niezależnie od pochodzenia i obywatelstwa.

Autorzy

Autorami książki są nauczyciele historii ze Szkoły Podstawowej Nr 2 w Bytowie: Krzysztof Melchert i Beata Wilczewska-Ryżycka
Książka została wydana w 2004 roku. Wydawca: Szkoła Podstawowa Nr 2 w Bytowie.