WALKI O BYTÓW I JEGO ZAJĘCIE PRZEZ ARMIĘ CZERWONĄ
7 marca 1945 roku oddziały 70. Armii gen. Popowa, a nie jak na początku operacji pomorskiej
planowano 49. Armii Uderzeniowej, podeszły pod Bytów i usiłowały wedrzeć się do miasta.
Spotkały się jednak z zaciekłym oporem niemieckich oddziałów.
Obrona niemiecka składała się z umocnień polowych ulokowanych na południowo-zachodnich
rubieżach miasta. Na wzniesieniu Wieża Wodna i przy podejściu do Bytowa od strony Lęborka
i Miastka Niemcy ustawili działa przeciwlotnicze 88 mm, ustawione na wprost.
W okolicach dworca kolejowego stoczyła się bitwa, w której na podejściu do wiaduktu
kolejowego Rosjanie stracili trzy czołgi i w efekcie zmienili plan uderzenia.
1
Wobec silnego oporu Niemców dowództwo radzieckie postanowiło pokonać broniących
miasto poprzez osaczenie. Od północy i północnego-zachodu w stronę Bytowa rozpoczął
się atak oddziałów 8. Korpusu Zmechanizowanego gen. Finsonowicza, natomiast od południa
i południowego-wschodu szturm przypuściły wojska 70. Armii. Niemcy dzięki sprawnej
łączności byli doskonale zorientowani w posunięciach wroga i nie dali się zaskoczyć,
zadając armii czerwonej poważne straty. Dopiero wzmocnienie sił sowieckich i atak z
użyciem ciężkiej artylerii spowodował, że część wojsk niemieckich 8 marca 1945 roku
aczęła odwrót na północny wschód w kierunku Gdańska szosą w stronę jezior Jeleń i Jasień.
Część sił niemieckich dostała się zaś do niewoli.2
W tej sytuacji około godz. 1600 Bytów został zdobyty. Obie strony poniosły ofiary wśród
wojskowych. Poległych żołnierzy niemieckich pochowano w zbiorowej mogile na rozwidleniu
ulic Bydgoskiej i Wolności (wybudowano później w tym miejscu dom jednorodzinny).
Zabitych żołnierzy radzieckich pochowano w zbiorowym grobie na skwerku na skrzyżowaniu
ulic Mickiewicza i Sikorskiego. 3
1. Bitwa ta zadecydowała również o tym, że w Bytowie nie doszło do starć ulicznych; Tamże, s. 127.
2. H. Rybicki, op. cit., s. 362.
3. Z. Bukowski, op. cit., s. 127.